Raki są nieodłącznym elementem zimowego ekwipunku każdego turysty oraz wspinacza. Chronią nas przed poślizgnięciem zapewniając stabilną przyczepność na lodzie oraz śniegu, a także umożliwiają wspinanie na zimowych drogach wspinaczkowych i lodospadach. Raki możemy podzielić ze względu na przeznaczenie oraz sposób mocowania. Raki co do zasady są uniwersalne i pasują do każdego rozmiaru buta. Dopasowujemy je poprzez odpowiednie rozsunięcie środkowego łącznika. Nie musimy się obawiać sytuacji, że raki pożyczone od kogoś kto nosi mniejszy rozmiar buta, nie będą pasować na nasz większy but, tak jak ma to miejsce w przypadku raczków.
Wyróżniamy raki przeznaczone do turystyki oraz bardziej zaawansowane modele przeznaczone do wspinania lub skitouringu. Różnią się budową a ich cechą charakterystyczną jest inny rodzaj przednich zębów. Modele dedykowane do turystyki posiadają płaskie przednie zęby które umożliwiają wygodne chodzenie. Modele przeznaczone do wspinania posiadają wysunięte przednie zęby atakujące, które zapewniają stabilność i przyczepność podczas wspinania zimowego np. pokonującego lodospady.
Drugim kryterium podziału raków jest sposób mocowania. Tutaj mamy trzy możliwości: koszykowe (zwane również paskowymi), półautomatyczne oraz automatyczne.
Raki koszykowe są to raki które jesteśmy w stanie założyć na każdy but trekkingowy. Raki mocujemy na butach poprzez elastyczne koszyki z przodu oraz z tyłu. Koszyki dociskami paskami, stąd też potocznie raki te nazywane są paskowymi. Raki koszykowe są najczęściej rakami przeznaczonymi do turystyki.
Bardziej zaawansowane modele raków to raki półautomatyczne. Przód jest wyposażony w koszyk natomiast tył raków posiada specjalny zaczep. Raki półautomatyczne możemy założyć tylko na buty przystosowane do tego typu raków. Buty takie posiadają w tylnej części odpowiednie wcięcie. Buty takie są butami wysokimi o twardej podeszwie. Producenci bardzo często umożliwiają zmianę raków koszykowych na półautomatyczne lub półautomatyczne na automatyczne poprzez wymianę elementów mocujących. Czasem takie elementy są dostarczane w zestawie razem z rakami a czasem musimy je dokupić osobno. Warto wybierać właśnie takie raki ze względu na ich uniwersalność.
Modele przeznaczone do zaawansowanego alpinizmu lub do wspinania mikstowego i lodowego zazwyczaj są wyposażone w mocowanie automatyczne. Takie raki wymagają odpowiednich butów które posiadają wcięcia mocujące zarówno z przodu jak i z tyłu o wysokiej twardości podeszwy. Niewątpliwa zaleta automatycznego systemu mocowania to szybkość zakładania, mniejsza waga oraz mniej plątających się pasków.
Niezwykle rzadko spotykanym rozwiązaniem dedykowanym pod wspinanie są raki przykręcane do rakobutów. Rakobuty ot specjalne buty które charakteryzują się wysoką twardością podobna do butów automatycznych. Posiadają one w podeszwie specjalne gwinty umożliwiające przykręcenie raków na stałe. Raki takie są zazwyczaj lżejsze niż raki automatyczne i przeznaczone są do wspinania mikstowego czyli tzw. drytool’u.
Obowiązkowym elementem raków są podkładki przeciwśnieżne tzw. antisnow’y. Śnieg, zwłaszcza mokry, ma tendencję do przylegania do podeszwy buta tworząc swoistą kulę która uniemożliwia wbicie zębów raków w śnieg. Mając taką śnieżna kule pod podeszwą bardzo łatwo o poślizgniecie. Podkładki przeciwśnieżne mają odpowiednią konstrukcję i wykonane są z tworzywa, które skutecznie uniemożliwia przyleganie śniegu. Dzięki nim zęby raków z każdym krokiem skutecznie wbijają się z śnieg oraz lód. Producenci dostarczają podkładki przeciwśnieżne wraz z rakami oraz umożliwiają dokupienie ich w razie uszkodzenia.
Nosząc raki w plecaku musimy zawsze schować je do odpowiedniego opakowania. Ostre zęby mogą nam uszkodzić materiał plecaka i doprowadzić do powstania w nim dziur. W tym celu producenci raków oferują wytrzymałe pokrowce wykonane z materiałów odpornych na rozdarcie i przecięcie. Ciekawostką jest pokrowiec Ultralight firmy Petzl wykonany z materiału X-Pac™ a wiec dyneemy. Pokrowiec jest jednym z najlżejszych spośród dostępnych na runku a jednocześnie niezwykle trwały.
Zęby raków, zwłaszcza jeśli są używane w terenie gdzie występują kamienie lub skały wraz z intensywnością eksploatacji się tępią. Stępione zęby gorzej wbijają się w śnieg i lód przez co nie zapewniają odpowiedniej przyczepności. Stępione zęby możemy jednak naostrzyć. W tym celu najlepiej wykorzystać ręczny pilnik do metalu. Raki ostrzymy starając się zachować ich pierwotny kształt i kąty nachylenia ostrzy. Odradzamy używania szlifierek elektrycznych które mogą doprowadzić do rozhartowania stali. Należy pamiętaj również o długości zębów. Z każdym ostrzeniem zęby raków będą się skracać. Zbyt krótkie zęby, nawet jeśli będą ostrze, również nie będą zapewniać odpowiedniej przyczepności. Niektórzy producenci umieszczają na zębach wskaźnik poniżej którego raki należy wycofać z użytku lub traktować je jak raczki.
Komentarze (0)